Trước nhu cầu ngày càng lớn về nguồn nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn, nhiều trường đại học tại khu vực phía Nam đang tăng tốc triển khai các chương trình đào tạo. Tuy nhiên, việc phát triển ngành học này vẫn gặp nhiều khó khăn, đòi hỏi sự đầu tư đồng bộ cả về cơ sở vật chất, chương trình đào tạo và nguồn lực con người.
Tăng Tốc Đầu Tư Và Tuyển Sinh
Các trường đại học như Đại học Lạc Hồng, Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM, Đại học Bách khoa TPHCM, và Đại học Công nghiệp TPHCM đã nhanh chóng nắm bắt xu hướng này để mở rộng chỉ tiêu tuyển sinh và nâng cấp cơ sở vật chất.
- Trường Đại học Lạc Hồng đã xây dựng phòng thực hành vi mạch bán dẫn trị giá 6,7 tỷ đồng và hợp tác với các đối tác nước ngoài như Onsemi, Intel, cùng nhiều trường đại học tại Đài Loan. Trường cũng tiên phong đầu tư bộ KIT HAPS 100 của Synopsys trị giá gần 2,3 tỷ đồng để phục vụ việc thực hành thiết kế vi mạch.
- Đại học Quốc gia TPHCM đầu tư 700 tỷ đồng xây dựng Trung tâm Nghiên cứu tiên tiến và đổi mới sáng tạo, trong đó phòng thí nghiệm bán dẫn quốc gia được đầu tư quy mô lên đến 2.000 tỷ đồng.
- Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TPHCM và Đại học Công nghiệp TPHCM đã tăng chỉ tiêu tuyển sinh ngành vi mạch, lần lượt lên 180 và 100 chỉ tiêu cho năm học 2025-2026. Đồng thời, các trường còn mở thêm chuyên ngành đào tạo thiết kế vi mạch bằng tiếng Anh và ở bậc sau đại học.
Những Khó Khăn Cần Vượt Qua
1. Chi Phí Đầu Tư Lớn
Đào tạo ngành vi mạch bán dẫn đòi hỏi sự đầu tư rất lớn vào cơ sở vật chất và thiết bị hiện đại. Ví dụ, bộ phần mềm thiết kế vi mạch chuyên nghiệp tại Đại học Lạc Hồng đã tiêu tốn hơn 3 tỷ đồng, chưa kể đến các phòng thực hành và máy móc đi kèm.
2. Thiếu Đất Cho Các Dự Án
Một vấn đề nan giải khác là thiếu quỹ đất để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào ngành này. Như Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai, ông Nguyễn Hồng Lĩnh, đã chỉ ra, các doanh nghiệp nước ngoài đang tìm kiếm quỹ đất lớn để đầu tư vào ngành bán dẫn, nhưng Đồng Nai hiện chưa thể đáp ứng ngay.
3. Đào Tạo Chưa Đồng Bộ Với Thực Tế
Việc đào tạo chưa bám sát nhu cầu thực tế của doanh nghiệp cũng là một thách thức lớn. Nếu không có sự kết nối chặt chẽ giữa các trường đại học và doanh nghiệp, sinh viên sau khi tốt nghiệp có thể đối mặt với tình trạng thất nghiệp do không phù hợp với yêu cầu thị trường.
Giải Pháp Để Phát Triển Bền Vững
1. Tăng Cường Hợp Tác Quốc Tế
Hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu, và doanh nghiệp quốc tế là giải pháp quan trọng để nâng cao chất lượng đào tạo. Các trường như Đại học Lạc Hồng đã ký kết hợp tác với 5 trường đại học Đài Loan để trao đổi giảng viên và sinh viên, đây là mô hình hiệu quả cần được nhân rộng.
2. Xây Dựng Chương Trình Đào Tạo Chuyên Biệt
Các chương trình đào tạo cần tập trung vào hai công đoạn chính là thiết kế và đóng gói – kiểm thử, đây là những lĩnh vực mà Việt Nam có khả năng phát triển và đáp ứng nhu cầu thị trường.
3. Thu Hút Đầu Tư Doanh Nghiệp
Các trường đại học cần phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương để tạo điều kiện thuận lợi thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực bán dẫn. Việc này không chỉ giúp cung cấp việc làm cho sinh viên sau tốt nghiệp mà còn xây dựng hệ sinh thái bền vững cho ngành công nghiệp bán dẫn.
4. Phát Triển Đội Ngũ Giảng Viên
Đào tạo giảng viên chuyên sâu và nâng cao năng lực của đội ngũ này là yếu tố cốt lõi. Việc cử giảng viên tham gia các khóa đào tạo quốc tế hoặc hợp tác với các chuyên gia trong ngành sẽ giúp nâng cao chất lượng giảng dạy.
Kết Luận: Cơ Hội Song Hành Với Thách Thức
Ngành công nghiệp bán dẫn đang mở ra cơ hội lớn cho các trường đại học và địa phương, nhưng cũng đi kèm nhiều thách thức. Để thành công, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các bên: trường học, doanh nghiệp, và chính quyền địa phương. Với những nỗ lực đầu tư và đổi mới hiện nay, Việt Nam hoàn toàn có thể kỳ vọng vào việc trở thành một trung tâm đào tạo nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế – công nghệ của đất nước.