Việc học tiếng Anh trong trường phổ thông đang bước vào giai đoạn thay đổi lớn. Thay vì “học để thi”, giáo viên và học sinh cần tập trung vào việc phát triển năng lực thực tế, đáp ứng nhu cầu sử dụng ngoại ngữ trong học tập, công việc và cuộc sống.
Thay đổi trong nhu cầu và thái độ học tập
Từ năm học 2024 – 2025, kỳ thi tốt nghiệp THPT sẽ được tổ chức theo Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018. Trong đó, học sinh chỉ phải thi 4 môn gồm Toán, Ngữ văn (bắt buộc) và 2 môn tự chọn. Điều này khiến số lượng học sinh chọn thi Tiếng Anh giảm mạnh, đặc biệt ở các trường khu vực nông thôn, miền núi.
Tại Trường THPT Cửa Lò 2 (TP. Vinh), trong hơn 300 học sinh lớp 12, chỉ có 17 em chọn thi Tiếng Anh. Ở nhiều trường khác như THPT Quế Phong, THPT Kỳ Sơn, THPT Nghi Lộc 5, tỷ lệ này chỉ ở mức 2 – 3%.
Theo cô Trương Thị Lan, giáo viên Trường THPT Kỳ Sơn, học sinh miền núi có nhiều hạn chế khi học Tiếng Anh từ cấp Tiểu học, THCS. Vì vậy, khi môn này không còn bắt buộc, nhiều em chọn các môn dễ đạt điểm cao hơn để thi tốt nghiệp.
Tuy nhiên, việc không chọn thi Tiếng Anh không có nghĩa là học sinh không cần học ngoại ngữ. Nhiều bạn có định hướng du học, xuất khẩu lao động hoặc làm việc trong môi trường quốc tế vẫn có nhu cầu học ngoại ngữ, nhưng theo một cách khác phù hợp hơn với mục tiêu cá nhân.
Dạy tiếng Anh theo hướng phát huy năng lực người học
Việc học ngoại ngữ cần được chuyển từ học để thi sang học để sử dụng. Các trường THPT đang bắt đầu điều chỉnh phương pháp giảng dạy nhằm phù hợp hơn với nhu cầu thực tế của học sinh.
1. Định hướng học tiếng Anh theo mục tiêu cá nhân
Nhiều học sinh không chọn thi Tiếng Anh nhưng vẫn học để phục vụ mục tiêu dài hạn.
- Lê Thị Ngọc Quý (học sinh Trường THPT Nghi Lộc 4) muốn du học nghề ở châu Âu. Dù không thi Tiếng Anh, em vẫn học để có thể giao tiếp cơ bản khi ra nước ngoài.
- Nhiều học sinh khác hướng đến làm việc tại các công ty nước ngoài, xuất khẩu lao động hoặc du học nên vẫn cần học Tiếng Anh, nhưng không theo cách truyền thống.
2. Thay đổi phương pháp giảng dạy
Với việc Tiếng Anh không còn là môn thi bắt buộc, giáo viên cũng cần đổi mới để giữ vững chất lượng dạy học.
- Giảm áp lực điểm số: Trước đây, học sinh học Tiếng Anh vì phải thi, nhưng nay, việc học trở nên linh hoạt hơn, giúp các em có tâm lý thoải mái.
- Tăng cường kỹ năng thực tế: Nhiều trường bắt đầu chú trọng vào nghe, nói, giao tiếp, thay vì chỉ tập trung vào ngữ pháp và làm bài kiểm tra.
- Tích hợp công nghệ vào giảng dạy: Việc sử dụng ứng dụng học ngoại ngữ, tài liệu số và các hoạt động thực tế giúp học sinh có môi trường tiếp cận với Tiếng Anh dễ dàng hơn.
Thầy Phan Trọng Đông, Hiệu trưởng Trường THPT Diễn Châu 2, nhận định:
“Khi Tiếng Anh không còn là môn thi bắt buộc, giáo viên có thể linh hoạt hơn trong giảng dạy. Học sinh cũng cảm thấy thoải mái hơn, không chỉ học để thi mà học để sử dụng trong thực tế.”
Tạo động lực học tiếng Anh trong trường phổ thông
Dù Tiếng Anh không còn bắt buộc trong kỳ thi tốt nghiệp THPT, nhưng nó vẫn là kỹ năng quan trọng cho tương lai. Vì vậy, nhà trường cần có chiến lược giúp học sinh không “quay lưng” với môn học này.
1. Xây dựng môi trường học tập thực tế
- Tổ chức các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ Tiếng Anh, giúp học sinh có cơ hội luyện tập giao tiếp.
- Kết nối với sinh viên quốc tế, tình nguyện viên nước ngoài để tạo điều kiện cho học sinh thực hành ngôn ngữ.
2. Hướng dẫn học sinh sử dụng Tiếng Anh ngoài lớp học
- Xem phim, đọc sách, nghe podcast bằng Tiếng Anh giúp học sinh tiếp xúc với ngôn ngữ một cách tự nhiên.
- Tận dụng các nền tảng học trực tuyến như Duolingo, BBC Learning English, TED Talks, giúp việc học Tiếng Anh trở nên thú vị hơn.
3. Kết hợp giảng dạy Tiếng Anh với định hướng nghề nghiệp
- Đối với học sinh có kế hoạch du học hoặc làm việc trong công ty nước ngoài, cần hướng dẫn các em cách học Tiếng Anh theo chuyên ngành.
- Đối với những em định hướng xuất khẩu lao động, giáo viên có thể giúp học sinh học tiếng Anh theo tình huống thực tế trong công việc.
Kết luận
Học Tiếng Anh trong trường phổ thông đang chuyển từ học để thi sang học để sử dụng thực tế. Sự thay đổi này không làm giảm tầm quan trọng của ngoại ngữ, mà ngược lại, giúp học sinh có cách học phù hợp với nhu cầu cá nhân hơn.
Các trường học và giáo viên cần tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học, tạo động lực và xây dựng môi trường giúp học sinh học Tiếng Anh một cách tự nhiên, hiệu quả và lâu dài.