Việc đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ 2 trong trường học là mục tiêu lớn cần được triển khai đồng bộ từ các cấp độ, đảm bảo tính khả thi và bền vững. Các chuyên gia giáo dục nhận định rằng để hiện thực hóa mục tiêu này, cần tập trung vào 5 yếu tố chính: tích hợp chương trình, đào tạo giáo viên, khuyến khích giao tiếp tiếng Anh, cải thiện cơ sở vật chất, và hỗ trợ chính sách từ nhà nước.
1. Tích Hợp Chương Trình Và Tập Trung Vào Giao Tiếp
PGS.TS Trần Kiêm Minh, Trưởng khoa Toán học, Trường ĐH Sư phạm Huế, nhấn mạnh rằng chương trình tiếng Anh cần được điều chỉnh để tập trung vào năng lực giao tiếp thực tiễn thay vì ghi nhớ máy móc. Để đạt được điều này, ông đề xuất chuyển sang phương pháp đánh giá kỹ năng nghe và nói, tạo nền tảng cho học sinh sử dụng tiếng Anh một cách tự tin trong cuộc sống hằng ngày.
Một bước tiến quan trọng khác là dạy các môn như Toán và Khoa học bằng hình thức song ngữ ở những trường có điều kiện. Việc biên soạn sách giáo khoa và tài liệu song ngữ cũng được khuyến khích nhằm tạo trải nghiệm học tập thực tế, giúp tiếng Anh trở thành ngôn ngữ quen thuộc với học sinh.
2. Đào Tạo Giáo Viên Và Phát Triển Chuyên Môn Thường Xuyên
PGS.TS Minh đề xuất đầu tư vào các chương trình đào tạo giáo viên tiếng Anh tại các trường sư phạm hàng đầu, nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy tiếng Anh ở tất cả các cấp học. Bên cạnh đó, ông nhấn mạnh sự cần thiết của việc bồi dưỡng chuyên môn liên tục, không chỉ với giáo viên tiếng Anh mà còn với giáo viên các môn khoa học tự nhiên để đảm bảo năng lực dạy song ngữ.
Giải pháp khả thi khác là tuyển dụng giáo viên nước ngoài hoặc giáo viên bản ngữ để giúp tạo môi trường học tập quốc tế, cải thiện khả năng giao tiếp tiếng Anh của học sinh từ sớm. Đối với học sinh mầm non và tiểu học, môi trường học song ngữ từ nhỏ sẽ giúp các em tiếp thu tiếng Anh một cách tự nhiên.
3. Khuyến Khích Giao Tiếp Tiếng Anh Hằng Ngày
Để tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ 2 trong trường học, không chỉ trong các giờ học chính khóa mà còn cần mở rộng sang các hoạt động ngoại khóa, câu lạc bộ tiếng Anh, và những góc trò chuyện tại trường. Học sinh có thể thực hành giao tiếp tiếng Anh trong các sự kiện và hoạt động cộng đồng được tổ chức bằng tiếng Anh, giúp mở rộng việc sử dụng ngôn ngữ này ra ngoài ngữ cảnh lớp học.
4. Đầu Tư Cơ Sở Vật Chất Và Hạ Tầng Công Nghệ
GS.TS Thái Văn Thành, Giám đốc Sở GD&ĐT Nghệ An, chia sẻ kinh nghiệm từ tỉnh Nghệ An khi đầu tư vào cơ sở vật chất, hạ tầng công nghệ thông tin, và trang thiết bị dạy học. Các phòng học ngoại ngữ, phòng học thông minh, và màn hình tương tác đã được trang bị nhờ nguồn tài trợ từ UBND tỉnh và sự xã hội hóa.
Cơ sở vật chất hiện đại không chỉ hỗ trợ dạy tiếng Anh trực tiếp mà còn cho phép triển khai dạy tiếng Anh trực tuyến, đặc biệt có ích ở các vùng khó khăn và vùng thiếu giáo viên bản ngữ. Việc trang bị thiết bị và hạ tầng công nghệ cho phép các hình thức giảng dạy đa dạng và hiệu quả hơn.
5. Chính Sách Và Nghị Quyết Từ Nhà Nước
Việc đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ 2 trong trường học cần có sự hỗ trợ về mặt chính sách và pháp lý. Các chuyên gia đề xuất thể chế hóa mục tiêu này qua các nghị quyết, nghị định và thông tư, nhằm hỗ trợ đào tạo giáo viên, biên soạn sách giáo khoa song ngữ, và đầu tư cơ sở vật chất.
Chính sách tuyển dụng cũng cần khuyến khích và ưu tiên các giáo viên đạt chứng chỉ tiếng Anh quốc tế, đồng thời tạo điều kiện để học sinh ở vùng sâu, vùng xa có thể tiếp cận với môi trường học tập song ngữ, góp phần thu hẹp khoảng cách giáo dục giữa các khu vực.
Một Số Kinh Nghiệm Thực Tế
Ngành giáo dục tỉnh Nghệ An đã đạt được nhiều kết quả tích cực nhờ triển khai các chương trình dạy tiếng Anh với sự hỗ trợ của các tổ chức giáo dục quốc tế. Các chương trình bồi dưỡng giáo viên theo chuẩn quốc tế và nâng cao năng lực dạy học đã giúp giáo viên tỉnh Nghệ An cải thiện đáng kể kỹ năng, giúp họ tự tin hơn trong việc giảng dạy tiếng Anh và các môn học tích hợp tiếng Anh.
Những trung tâm ngoại ngữ chất lượng tại vùng khó khăn và các câu lạc bộ tiếng Anh trong nhà trường cũng là những sáng kiến để xây dựng môi trường song ngữ cho học sinh. Sự hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế trong việc cung cấp giáo viên bản ngữ và tài liệu học tập phù hợp đã tạo điều kiện tốt cho học sinh tiếp cận tiếng Anh từ sớm và thường xuyên.
Kết Luận
Để đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ 2 trong trường học, cần một chiến lược toàn diện, từ việc tích hợp chương trình, đào tạo đội ngũ giáo viên, đến việc cải thiện cơ sở vật chất và hoàn thiện chính sách. Sự nỗ lực và phối hợp từ các cấp giáo dục, chính quyền địa phương và các tổ chức xã hội là yếu tố then chốt để đảm bảo tính khả thi và bền vững của mục tiêu này.
Mục tiêu này không chỉ góp phần nâng cao năng lực tiếng Anh cho học sinh mà còn giúp Việt Nam có thêm lợi thế trong cạnh tranh toàn cầu, mở ra những cơ hội mới cho thế hệ trẻ trên con đường hội nhập quốc tế.