Dù đã có nhiều chính sách hỗ trợ từ Trung ương, tình trạng thiếu giáo viên vẫn chưa được giải quyết triệt để. Trong khi các trường ngoài công lập ổn định về nhân sự, nhiều địa phương vẫn phải loay hoay tuyển dụng, đối mặt với cảnh “giật gấu vá vai” để đảm bảo đủ giáo viên giảng dạy. Vậy đâu là nguyên nhân gốc rễ của vấn đề này? Giải pháp nào có thể giúp tháo gỡ tình trạng thiếu giáo viên một cách bền vững?
Thực Trạng Thiếu Giáo Viên: Bài Toán Chưa Có Lời Giải
Theo báo cáo của Bộ GD&ĐT, tính đến tháng 4/2024, cả nước vẫn thiếu gần 113.500 giáo viên, đặc biệt là ở các môn học như:
- Tiếng Anh, Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật (do yêu cầu đổi mới của Chương trình GDPT 2018).
- Khoa học tự nhiên, Công nghệ, Lịch sử – Địa lý (do sự sắp xếp lại chương trình giảng dạy).
Dù Bộ Chính trị đã giao bổ sung 66.000 biên chế giáo viên giai đoạn 2022 – 2026, nhưng đến nay, nhiều địa phương vẫn chưa thể tuyển dụng hết số lượng giáo viên được cấp phép.
Vì sao các địa phương chưa tuyển đủ giáo viên?
- Thiếu nguồn tuyển dụng: Đào tạo sư phạm chưa theo kịp nhu cầu, đặc biệt với các môn học mới.
- Cơ chế tuyển dụng cứng nhắc: Việc tuyển dụng giáo viên công lập phải thực hiện theo Luật Viên chức và Nghị định 115/2020/NĐ-CP, khiến quy trình trở nên phức tạp và mất nhiều thời gian.
- Mức lương chưa đủ hấp dẫn: Mặc dù đã có điều chỉnh lương, nhưng thu nhập của giáo viên vẫn thấp hơn nhiều so với khối tư thục hoặc các ngành nghề khác.
- Áp lực công việc cao: Ngoài giảng dạy, giáo viên còn phải xử lý nhiều công việc hành chính, gây áp lực lớn.
Sự Khác Biệt Giữa Công Lập Và Ngoài Công Lập
Trong khi các trường công lập vẫn chật vật tuyển giáo viên, nhiều hệ thống trường tư thục đã chủ động tuyển dụng từ sớm, đảm bảo nhân sự cho cả năm học tiếp theo.
- Các trường tư thục có chính sách đãi ngộ tốt hơn, như: lương cao hơn, bảo hiểm sức khỏe, hỗ trợ đào tạo nâng cao chuyên môn, môi trường làm việc linh hoạt.
- Tuyển dụng nhanh chóng, không ràng buộc bởi quy trình tuyển dụng viên chức rườm rà.
Ví dụ:
- Trường Phổ thông Liên cấp Phenikaa (Hà Nội) đã tuyển đủ giáo viên cho năm học 2025 – 2026 từ giữa năm 2024.
- Trường Nguyễn Công Trứ (Nam Định) luôn thu hút lượng lớn hồ sơ nhờ chế độ đãi ngộ hấp dẫn.
Trong khi đó, nhiều địa phương vẫn phải “xoay sở” bằng cách tăng tiết, dạy liên trường, ghép lớp để đảm bảo có đủ giáo viên đứng lớp.
Giải Pháp Nào Cho Bài Toán Thiếu Giáo Viên?
Để giải quyết triệt để vấn đề này, cần một loạt các giải pháp mang tính căn cơ và dài hạn.
1. Đổi Mới Quy Trình Tuyển Dụng Giáo Viên
- Trao quyền tự chủ tuyển dụng cho các Sở/Phòng GD&ĐT, giúp quá trình tuyển dụng linh hoạt hơn.
- Xem xét cho phép tuyển dụng giáo viên có trình độ cao đẳng cho một số môn học đặc thù theo đề xuất của Chính phủ.
- Đẩy nhanh quá trình tuyển dụng, giảm bớt thủ tục hành chính rườm rà.
2. Cải Thiện Chính Sách Đãi Ngộ
- Tăng lương và phụ cấp cho giáo viên, đảm bảo mức thu nhập hấp dẫn để giữ chân nhân lực chất lượng.
- Áp dụng chính sách “lương giáo viên cao nhất” trong hệ thống bậc lương hành chính sự nghiệp khi xây dựng Luật Nhà giáo.
- Hỗ trợ tài chính cho giáo viên ở vùng sâu, vùng xa, khuyến khích họ yên tâm công tác.
3. Đặt Hàng Đào Tạo Nhân Lực Ngành Sư Phạm
- Liên kết với các trường đại học sư phạm để đào tạo theo nhu cầu thực tế của từng địa phương.
- Có chính sách cam kết việc làm cho sinh viên sư phạm sau khi tốt nghiệp, giúp giảm tỷ lệ sinh viên bỏ nghề.
4. Tận Dụng Công Nghệ Để Giảm Áp Lực Cho Giáo Viên
- Ứng dụng hệ thống quản lý giáo dục thông minh, giảm tải công việc hành chính cho giáo viên.
- Hỗ trợ dạy học trực tuyến, đặc biệt là với những môn học thiếu giáo viên trầm trọng như Tin học, Ngoại ngữ.
Kết Luận
Việc thiếu giáo viên đã trở thành một vấn đề nan giải, đòi hỏi các giải pháp đồng bộ từ Trung ương đến địa phương. Nếu không có sự đổi mới mạnh mẽ về chính sách tuyển dụng và đãi ngộ, ngành giáo dục công lập sẽ tiếp tục mất nhân lực vào tay khu vực tư thục, ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy.
💡 Muốn thu hút và giữ chân giáo viên, ngành giáo dục không chỉ cần “sửa chữa tạm thời” mà cần một kế hoạch dài hạn, bền vững!