Những kỳ thi thử vào lớp 10 đang ngày càng “nở rộ” trên khắp cả nước, đặc biệt tại Hà Nội, nơi có tỷ lệ cạnh tranh cao giữa các trường chuyên, lớp chọn. Tuy nhiên, theo các chuyên gia và giáo viên, việc thi thử không nên chỉ là “phong trào” hay “đua theo đám đông”, mà cần được cân nhắc dựa trên mục tiêu học tập rõ ràng và nhu cầu thực tế của từng học sinh.
Thi thử đang trở thành xu hướng phổ biến
Một buổi sáng đầu tháng 3, khi trời còn lạnh, hàng trăm học sinh và phụ huynh đã có mặt tại Trường THPT chuyên Đại học Sư phạm Hà Nội để tham gia kỳ thi thử. Đây chỉ là một trong ba đợt thi thử được nhà trường tổ chức, nhằm giúp học sinh “làm quen sân chơi”, chuẩn bị tinh thần trước kỳ thi chính thức.
Nguyễn Gia Bảo – học sinh lớp 9 Trường THCS Cổ Đông – chia sẻ: “Thi thử giúp em đánh giá năng lực hiện tại để điều chỉnh cách ôn tập phù hợp với nguyện vọng sắp tới.” Trong khi đó, bạn Vũ Quỳnh Anh từ Trường THCS Lương Thế Vinh (Cầu Giấy) cũng cho rằng thi thử giúp rèn luyện tâm lý và phản xạ trong phòng thi.
Không chỉ học sinh, phụ huynh cũng rất tích cực tham gia. Anh Nguyễn Văn Tiến (quận Cầu Giấy) tiết lộ đã bỏ ra hàng triệu đồng cho con tham dự nhiều kỳ thi thử ở các trường lớn, nhằm giúp con có trải nghiệm thực tế, giảm bỡ ngỡ khi vào kỳ thi thật. “Từ giờ đến tháng 6, con tôi sẽ dự 5 kỳ thi, trong đó có 2 thi thử và 3 thi chính thức”, anh chia sẻ.
Nhiều trường, trung tâm tổ chức thi thử với lệ phí linh hoạt
Không chỉ Trường chuyên ĐH Sư phạm, mà Trường THPT chuyên Ngoại ngữ (thuộc ĐH Quốc gia Hà Nội), Trường Lương Thế Vinh cùng nhiều trung tâm luyện thi tư nhân cũng liên tục mở các đợt thi thử, với lệ phí dao động từ 450.000 – 600.000 đồng/đợt.
Chị Nguyễn Tuyết Mai – phụ huynh một học sinh lớp 9 – cho biết: “Thi thử giúp con tôi nhận ra khoảng cách giữa thực tế và mục tiêu. Tôi sẽ tiếp tục đăng ký cho cháu tham dự thêm vài kỳ thi thử nữa để con dần cải thiện và tự giác hơn trong học tập”.
Thi thử có lợi, nhưng cũng tiềm ẩn áp lực
Dù mang lại nhiều lợi ích về mặt trải nghiệm và định hướng ôn tập, việc thi thử nếu không kiểm soát tốt có thể khiến học sinh rơi vào trạng thái căng thẳng, hoang mang hoặc tự mãn.
Thầy Nguyễn Thế Hoàn – giáo viên Trường THCS Trần Phú (Hoàng Mai) cảnh báo: “Luyện đề là tốt, nhưng nắm chắc kiến thức cơ bản và làm bài tập đúng hướng mới là chìa khóa thực sự để thành công.”
Tương tự, cô Nguyễn Minh Hương – giáo viên Trường THPT Vạn Xuân (Hoài Đức) – chia sẻ thêm: “Nhiều học sinh sau một kỳ thi thử điểm thấp liền mất tinh thần, bỏ bê việc học. Trong khi đó, nếu điểm cao thì lại chủ quan, không còn tập trung ôn tập nữa.”
Điều đáng lo là nhiều học sinh thi xong chỉ quan tâm đến việc “so đáp án – so điểm” mà không chú trọng đến việc chữa bài, tìm ra lỗi sai và học từ chính sai sót ấy. Điều này vô tình khiến các kỳ thi thử trở thành “trải nghiệm vô nghĩa”, nếu không có sự hướng dẫn và định hướng kịp thời từ giáo viên và phụ huynh.
Hỗ trợ học sinh: Không chỉ là dạy kiến thức
Ngoài việc học và ôn tập, các em học sinh lớp 9 cũng đang trong giai đoạn có nhiều biến chuyển về tâm lý. Áp lực thi cử, cộng với thay đổi sinh lý tuổi mới lớn, khiến nhiều em dễ rơi vào căng thẳng, stress.
Cô Hương cho rằng, bên cạnh việc động viên con học tập, phụ huynh nên đồng hành bằng cách chia sẻ trải nghiệm, lắng nghe cảm xúc, và quan tâm đến sức khỏe tinh thần của con. “Một lời động viên nhỏ đôi khi có sức mạnh lớn hơn hàng chục giờ học thêm”, cô nói.
Cô Vũ Thị Lan Anh – Hiệu trưởng Trường THCS Phú Thị (huyện Gia Lâm) – cũng nhấn mạnh: “Học sinh ở giai đoạn này rất cần sự đồng hành tích cực của cha mẹ, giáo viên và bạn bè để giữ tinh thần thoải mái, tự tin trước khi bước vào cấp học mới”.
Kết luận: Thi thử là công cụ – không phải đích đến
Rõ ràng, thi thử là một công cụ hiệu quả nếu được sử dụng đúng cách: giúp học sinh tự đánh giá trình độ, rèn luyện tâm lý thi cử và điều chỉnh kế hoạch học tập. Tuy nhiên, nếu lạm dụng hoặc đặt nặng áp lực điểm số, các kỳ thi thử có thể phản tác dụng.
Học sinh cần hiểu rằng: thi thử không quyết định kết quả thi thật, mà là cơ hội để học hỏi và trưởng thành hơn qua mỗi lần vấp ngã. Điều quan trọng nhất vẫn là duy trì tinh thần học tập đều đặn, nắm chắc kiến thức nền tảng và giữ sự cân bằng trong cuộc sống học đường.