Trong khi các trường ngoài công lập đã sẵn sàng bước vào năm học mới với đội ngũ giáo viên ổn định, thì nhiều địa phương trên cả nước vẫn loay hoay với bài toán thiếu giáo viên, nhất là ở những bộ môn có tính đặc thù như Tin học, Tiếng Anh, Âm nhạc và Mỹ thuật. Dự báo trong năm học 2024 – 2025, tình trạng này vẫn tiếp diễn, đặt ra nhiều thách thức cho ngành giáo dục.
Khối Ngoài Công Lập: Tuyển Dụng Linh Hoạt, Chính Sách Hấp Dẫn
Không khó để lý giải vì sao các trường ngoài công lập ít khi rơi vào cảnh thiếu giáo viên. Với cơ chế tuyển dụng linh hoạt và chế độ đãi ngộ hấp dẫn, nhiều trường tư thục đã chủ động tuyển dụng từ sớm, đảm bảo đủ nhân sự trước mỗi năm học.
- Trường Phổ thông Liên cấp Phenikaa (Hà Nội): Đã tuyển đủ giáo viên không chỉ cho năm học 2024 – 2025 mà còn sẵn sàng cho năm học 2025 – 2026. Trường có chính sách lương thưởng cạnh tranh, bảo hiểm sức khỏe, và đặc biệt chú trọng đào tạo nâng cao trình độ giáo viên.
- Trường Nguyễn Công Trứ (Nam Định): Luôn có đủ nguồn tuyển nhờ chế độ đãi ngộ tốt và cơ chế tuyển dụng linh hoạt, thu hút nhiều giáo viên giỏi về chuyên môn và kỹ năng giảng dạy.
Trong khi đó, các trường công lập dù được phân bổ biên chế nhưng vẫn chật vật tìm kiếm nguồn tuyển do nhiều ràng buộc về quy trình tuyển dụng và chế độ lương chưa thực sự hấp dẫn.
Khối Công Lập: Vẫn Loay Hoay Với Bài Toán Nhân Sự
Dù Chính phủ đã giao bổ sung gần 66.000 biên chế giáo viên cho giai đoạn 2022 – 2026, nhưng thực tế cho thấy nhiều địa phương vẫn chưa thể tuyển dụng đủ giáo viên theo chỉ tiêu.
1. Nghệ An: Thiếu Hơn 6.700 Giáo Viên
- UBND tỉnh đã đề nghị Trung ương bổ sung hơn 6.500 biên chế cho năm học tới.
- Dù đã được phân bổ hơn 2.000 chỉ tiêu, nhưng một số bộ môn vẫn thiếu nguồn tuyển, khiến các địa phương phải xoay sở bằng cách dạy liên trường, ghép lớp.
2. Thanh Hóa: Thiếu Hơn 10.000 Giáo Viên
- Năm 2024, Thanh Hóa là địa phương được bổ sung nhiều biên chế nhất cả nước với 2.700 chỉ tiêu.
- HĐND tỉnh đã cho phép tuyển dụng thêm 3.800 giáo viên hợp đồng.
- Để giải quyết triệt để tình trạng này, Sở GD&ĐT Thanh Hóa đã đặt hàng các trường đại học có đào tạo giáo viên để đảm bảo nguồn tuyển trong tương lai.
3. Hậu Giang: Cần Tuyển Thêm 650 Giáo Viên
- Đã triển khai các chính sách ưu đãi và cam kết đối với giáo viên các bộ môn khó tuyển như Tin học, Tiếng Anh, Âm nhạc, Mỹ thuật.
- Nhờ chính sách này, năm qua đã tuyển được 66 giáo viên cho các môn đặc thù.
4. Bắc Giang: Cần Thêm 1.400 Giáo Viên
- Để lấp đầy số lượng giáo viên còn thiếu, Bắc Giang đang tìm kiếm sinh viên tốt nghiệp sư phạm hoặc người có bằng chuyên ngành phù hợp để tuyển dụng hợp đồng.
- Ngoài ra, tỉnh cũng yêu cầu giáo viên nâng cao trình độ, dạy chéo môn để giảm áp lực tuyển dụng biên chế mới.
Nguyên Nhân Thiếu Giáo Viên Và Giải Pháp Khắc Phục
1. Thiếu Nguồn Tuyển Dụng Chất Lượng
- Các trường sư phạm chưa đáp ứng đủ nhu cầu nhân lực, nhất là với những môn học mới theo chương trình GDPT 2018.
- Nhiều sinh viên sư phạm sau khi tốt nghiệp lại không muốn theo nghề giáo vì áp lực công việc và chế độ lương chưa hấp dẫn.
✅ Giải pháp:
- Đặt hàng đào tạo từ các trường đại học để đảm bảo nguồn nhân lực trong tương lai.
- Mở rộng đối tượng tuyển dụng, có thể xem xét tuyển dụng giáo viên trình độ cao đẳng cho một số môn học đặc thù.
2. Quy Trình Tuyển Dụng Công Lập Quá Rườm Rà
- Việc tuyển dụng giáo viên công lập phải tuân thủ theo Luật Viên chức, mất nhiều thời gian và không linh hoạt.
- Trong khi đó, các trường tư thục có thể tuyển dụng ngay lập tức với chế độ hấp dẫn hơn.
✅ Giải pháp:
- Trao quyền tự chủ tuyển dụng cho các Sở/Phòng GD&ĐT, giúp quy trình tuyển dụng linh hoạt hơn.
- Giảm bớt thủ tục hành chính trong tuyển dụng giáo viên công lập.
3. Chế Độ Đãi Ngộ Chưa Hấp Dẫn
- Lương giáo viên công lập chưa đủ cạnh tranh, khiến nhiều người chuyển sang dạy tư thục hoặc bỏ nghề.
- Một số môn học như Âm nhạc, Mỹ thuật, Tin học có thể tìm được công việc hấp dẫn hơn bên ngoài ngành giáo dục.
✅ Giải pháp:
- Tăng lương cơ bản và phụ cấp nghề giáo, đảm bảo giáo viên có thu nhập đủ sống.
- Ban hành chính sách giữ chân nhân tài, chẳng hạn như hỗ trợ nhà ở, đào tạo nâng cao chuyên môn.
Kết Luận
Tình trạng thiếu giáo viên sẽ còn tiếp diễn nếu không có những cải cách mạnh mẽ về chính sách tuyển dụng và đãi ngộ. Nếu ngành giáo dục công lập không sớm thay đổi, sẽ tiếp tục mất nguồn nhân lực chất lượng cao vào khu vực ngoài công lập, gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dạy và học.
✅ Để chấm dứt cảnh “giật gấu vá vai”, cần có những giải pháp dài hạn:
- Tăng quyền tự chủ tuyển dụng cho ngành giáo dục.
- Nâng cao chế độ lương và phụ cấp để giữ chân giáo viên.
- Liên kết với các trường đào tạo sư phạm để đảm bảo nguồn nhân lực lâu dài.
Việc đảm bảo đủ giáo viên không chỉ là bài toán nhân sự mà còn là nền tảng để nâng cao chất lượng giáo dục Việt Nam trong tương lai.