Trong năm học 2023-2024, nhiều trường THPT tại Hà Nội đã công bố dự định áp dụng phương thức tuyển thẳng hoặc cộng điểm ưu tiên cho học sinh có chứng chỉ IELTS mức khá trở lên khi tuyển sinh vào lớp 10. Dù phương án này được cho là giúp giảm áp lực thi cử, nhưng cũng có không ít quan ngại về những bất cập và sự bất bình đẳng trong giáo dục. Liệu đây có phải là hướng đi đúng đắn?
Chứng chỉ IELTS và lợi thế trong tuyển sinh
Chứng chỉ IELTS từ lâu đã được công nhận là một tiêu chuẩn quan trọng trong việc đánh giá năng lực ngoại ngữ của học sinh. Khi các trường có định hướng quốc tế và chú trọng phát triển ngoại ngữ, việc sử dụng kết quả thi IELTS làm tiêu chí xét tuyển thẳng vào lớp 10 có thể giúp họ tìm kiếm những học sinh có khả năng tiếp thu kiến thức bằng tiếng Anh tốt hơn.
Điều này có thể giảm bớt gánh nặng về áp lực thi cử cho học sinh, khi các em không cần phải “đấu” trong các kỳ thi tuyển sinh căng thẳng. Thay vào đó, với chứng chỉ IELTS đạt mức khá, học sinh có thể trực tiếp nộp hồ sơ vào các trường mà mình mong muốn. Đây là một phương án được nhiều bậc phụ huynh ủng hộ, vì nó mở ra thêm nhiều lựa chọn cho con em mình.
Những lo ngại về sự bất bình đẳng trong giáo dục
Tuy nhiên, việc ưu tiên chứng chỉ IELTS trong tuyển sinh vào lớp 10 cũng tạo ra những lo ngại về tính công bằng trong giáo dục. Theo PGS.TS Phạm Mạnh Hà, giảng viên trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội, sử dụng chứng chỉ IELTS để tuyển thẳng có thể dẫn đến sự học lệch và tập trung quá nhiều vào ngoại ngữ.
Khi phụ huynh chú trọng đầu tư vào học tiếng Anh để đạt được chứng chỉ này, học sinh có thể bỏ qua các môn học khác, dẫn đến sự mất cân bằng trong học tập. Hơn nữa, việc đạt được chứng chỉ IELTS không chỉ đòi hỏi sự nỗ lực từ học sinh mà còn cần đến sự đầu tư tài chính từ gia đình, từ việc học thêm đến chi phí thi cử. Điều này đặt ra câu hỏi về tính bình đẳng khi mà không phải học sinh nào cũng có điều kiện tài chính để theo đuổi việc học IELTS.
“Đảng và Nhà nước luôn hướng tới giáo dục không phân biệt giàu nghèo, dân tộc… Nếu ta quá chú trọng vào chứng chỉ IELTS, nhiều học sinh giỏi nhưng có hoàn cảnh khó khăn sẽ mất đi cơ hội cạnh tranh công bằng,” PGS.TS Phạm Mạnh Hà chia sẻ.
Có nên xem xét lại phương thức tuyển sinh?
Việc xét tuyển dựa trên chứng chỉ IELTS có thể giúp các trường dễ dàng chọn lựa những học sinh có năng lực ngoại ngữ nổi trội, nhưng đồng thời cũng có thể làm tăng khoảng cách giữa các học sinh đến từ gia đình khá giả và những học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Điều này đặt ra câu hỏi liệu phương thức này có thực sự là giải pháp tốt nhất cho hệ thống giáo dục hay không.
Thay vì tập trung vào những tiêu chí đơn lẻ như chứng chỉ ngoại ngữ, có lẽ các trường cần một cách tiếp cận toàn diện hơn trong tuyển sinh. Điều này bao gồm việc đánh giá cả năng lực học tập và sự phát triển về đạo đức, kỹ năng mềm của học sinh. Việc xét tuyển toàn diện không chỉ giúp tìm kiếm được những học sinh tài năng mà còn đảm bảo sự công bằng và phát triển đồng đều cho tất cả học sinh.
Cách giảm áp lực thi cử mà không tạo ra bất bình đẳng
Để giảm áp lực thi cử mà không gây ra bất bình đẳng, các trường học cần thay đổi cách nhìn nhận về việc tuyển sinh vào lớp 10. Thay vì quá tập trung vào tỷ lệ học sinh đỗ vào các trường danh tiếng, mục tiêu quan trọng hơn nên là đào tạo học sinh có đạo đức, trách nhiệm và các kỹ năng sống cần thiết. Điều này sẽ giúp các em phát triển toàn diện và sẵn sàng đối mặt với những thách thức trong tương lai.
Gia đình cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp con em mình giảm áp lực học tập. Thay vì chỉ đặt mục tiêu đạt chứng chỉ hoặc đỗ vào các trường top đầu, phụ huynh nên khuyến khích con phát triển những kỹ năng mềm và tham gia vào các hoạt động xã hội. Điều này không chỉ giúp các em phát triển toàn diện mà còn giảm bớt áp lực tâm lý khi phải đối mặt với các kỳ thi quan trọng.
Kết luận: Tuyển thẳng với IELTS – Cần cân nhắc kỹ lưỡng
Sử dụng chứng chỉ IELTS như một tiêu chí tuyển sinh vào lớp 10 có thể mang lại nhiều lợi ích, nhưng cũng tiềm ẩn những rủi ro liên quan đến sự bất bình đẳng trong giáo dục. Để đảm bảo sự công bằng và phát triển toàn diện cho tất cả học sinh, cần có một phương thức tuyển sinh hợp lý, kết hợp giữa đánh giá năng lực học tập và phẩm chất cá nhân.
Thay vì dựa quá nhiều vào một chứng chỉ ngoại ngữ, các trường nên chú trọng hơn vào việc tạo ra môi trường học tập chất lượng và khuyến khích sự phát triển toàn diện của học sinh. Điều này sẽ giúp không chỉ giảm bớt áp lực thi cử mà còn tạo ra một nền giáo dục công bằng, bền vững hơn cho các thế hệ tương lai.